تدوین در سینما

به هنر ترکیب، ویرایشِ تصاویر و فیلم تدوین می‌گویند. می‌توان گفت تدوین فیلم، مانند مرحله ویراستاری یک کتاب است. تدوینگر، مترجم کار مولف برای مخاطب است. این مرحله، تاثیر بسیار زیادی بر نحوه‌ روایت داستان و درک مخاطب از فیلم دارد؛ چرا که می‌تواند به ایجاد احساسات مختلف، در بیننده کمک کند. تدوینگر با استفاده از نرم‌افزار‌ها و انواع تکنیک‌ها، تصاویر فیلم را به گونه‌ای کنار هم می‌گذارد که داستان به درستی روایت شود. عموماً تدوین، در مرحله پس تولید از پروژه ساخت فیلم قرار دارد. برای آگاهی بیشتر و مطالعه مقالات تخصصی مرتبط لطفاً به کتگوری سینما مراجعه نمایید.

بررسی فیلمنامه از نگاه تدوینگر

اولین قدم برای تجزیه و تحلیل فیلمنامه این است که ما به عنوان تدوینگر، مَتن را طوری بخوانیم که گویی یک مخاطب هستیم. تدوینگر علاوه بر متن، تصویرهای اولیه‌ای (راش) به صورت سکانس و پلان در اختیار دارد. این تصاویر برای تحلیل بهتر فیلمنامه به کمک او می‌آیند. تحلیل او باید طوری باشد که بتواند با تکنیک‌هایش، داستان را به بهترین امتداد به هم وصل کند.

تحلیل متن را می‌شود نوعی بازجویی از متن خواند. تدوینگر برای درک بهتر فیلمنامه می‌تواند با پرسش و پاسخ به متن نزدیک‌تر شود؛ فیلمنامه با چه سرعتی قرار است داستان را به انتها برساند؟ اهداف شخصیت‌ها چیست؟ قصه به ما چه می‌‌گوید؟ متن ما سخت جلو میرد یا روان؟ داستان ما چه رنگی‌ است؟ آیا می‌شود برای قصه رنگی توصیف کرد؟ قصه در چه فصلی ‌است؟ فضای داستان ما سرد است یا گرم؟ تدوینگر با در نظر گرفتن اهداف کارگردان، داستان را به بهترین خروجی تبدیل می‌کند.

3 مرحله تدوین

اسمبل: چیدمان فایل‌های ویدیویی بر اساس فیلم‌های راش(فایل اصلی) صورت می‌گیرد. همچنین در این مرحله برگه‌ای که منشی صحنه دستورات کارگردان و جزئیات پروژه را قید کرده است در اختیار تدوینگر قرار می‌گیرد. پس از آن تدوینگر بدون دستکاری و برش، شروع به چیدن فیلم‌ها بر اساس خط داستانی می‌کند. اصولا مسئولیت این مرحله از پروژه، بر عهده دستیار تدوین است.

راف کات: راف کاتر در این مرحله پس از اسمبل شدن فایل‌ها، شروع به بررسی و چک کردن نهایی چیدمان می‌کند. سپس در صورت تایید کارگردان، شروع به برش و یا کات کردن فیلم‌ها، در قسمت شروع و پایانی هر برداشت، بر اساس خط داستانی فیلم می‌کند.

فاین کات: مرحله نهایی تدوین یک فیلم فاین کات نام دارد . در این مرحله، تدوینگر پس از گرفتن تایید اولیه از سوی ناظر یا کارگردان پروژه، شروع به بررسی کات‌های صورت گرفته می‌کند. پس از آن، نوبت به صداگذاری اصلی، اصلاح رنگ و استفاده از تکنیک‌های تدوینگر، می‌رسد؛ در آخر، خروجی نهایی از فیلم گرفته می‌شود.

مراحل اصلاح رنگ در تدوین

گاهی افراد، اصلاح رنگ را با طبقه‌بندی رنگ در تدوین اشتباه می‌گیرند. اصلاح رنگ به معنی رفع مشکلات آن است، در حالی که طبقه‌بندی آن امری سلیقه‌ای است که بستگی به انتخاب تدوینگر دارد. در ادامه به مراحل اصلاح رنگ می‌پردازیم:

1. تعیین نمایه رنگ (LUT): کد و طیف رنگ های موجود در تصویر و دستورالعمل‌های تفسیر رنگ که پیش از شروع اصلاح رنگ باید تنظیم شوند.
2. تنظیم نوردهی: برای شروع اصلاح رنگ لازم است که میزان نوردهی در تصویر، تنظیم شود و همه چیز، روشنایی مناسب داشته باشد.

1. تناسب در رنگ سفید: بعداز تنظیم نوردهی، تناسب رنگ‌ها تغییر می‌کند و پس از آن باید تناسب رنگ سفید در فیلم بررسی و اصلاح شود.‌
2. تضاد (contrast): در این مرحله، تفاوت بین روشنایی و تاریکی بررسی می‌شود؛ هر چقدر این تضاد بیشتر باشد، میزان وضوح فیلم نیز، افزایش پیدا می‌کند.
3. تصحیح رنگ ثانویه: در تصحیح رنگ ثانویه، رنگ‌ها به صورت مجزا از هم اصلاح می‌شوند.

- رنگ فیلم، ترکیبی از رنگ‌های اصلی قرمز، زرد و آبی (RGB) است که ترکیب‌های متفاوت این سه رنگ، رنگ‌های جدید می‌سازد.

- با خلق نرم‌افزارهای جدید برای تدوین فیلم، اصلاح مسائل مرتبط با دمای رنگ فوتیج دیگر دشوار نیست. بهتر است تمام نماها از ابتدای فیلمبرداری از نظر طیف رنگ مناسب باشند. با استفاده از برنامه‌های تدوین، می‌توان مشکلات دمای رنگ، مثل شدت نارنجی یا سبز بودن جزئیات تصویر را اصلاح کرد.

مخاطب با تصویری که به لحاظ دمای رنگ دچار مشکل باشد، ارتباط برقرار نمی‌کند. افراط و تفریط در دمای رنگ، باعث بروز مشکل در بازپخش فیلم در صفحه‌های نمایش می‌شود؛ در نتیجه مراحل اصلاح نور در تدوین باید به‌درستی انجام شود.

معرفی 5 نرم افزار کاربردی در تدوین

تدوینگران باید به تجهیزاتی مانند دوربین، میکروفون، پایه، تجهیزات نوری و نرم‌افزارهای ادیت ویدیو مجهز باشند؛ اما اولین و اصلی‌ترین تجهیزات مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک تدوینگر حرفه‌ای، آشنایی با بهترین نرم‌افزارهای ویرایش فیلم است. در ادامه به پرکاربرد‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم داشت.

1. پریمیر (Adobe Premier)
2. این نرم‌افزار که توسط شرکت ادوبی تولید شده است، از دیدگاه بسیاری از کارشناسان بهترین نرم‌افزار تدوین فیلم است؛ اکثر فیلم‌سازان و تدوینگران بزرگ دنیا از پریمیر برای تدوین، ویرایش و جلوه‌های ویژه خود استفاده می‌کنند. برای نمونه می‌توان به فیلم‌های "DeadPool" و "Gone Girl" اشاره کرد.

1. داوینچی ریزالو ( Davinchi Resolve)

این نرم‌افزار درزمینه اصلاح رنگ (Color Correction ) و صدا بهترین برنامه تدوین فیلم سینمایی است. بسیاری از فیلم‌های اکشن و جذاب هالیوودی را با داوینچی ریزالو ادیت کرده‌اند؛ این نرم‌افزار، توسط شرکت "BlackMagic" تولید شده است. فیلم‌های "Kingsman"، "Avatar" و "Alien" با این برنامه ویرایش شده‌اند.

1. افتر‌افکت (After Effect)

این نرم‌افزار تدوین در زمینه پویانمایی دو‌بعدی و جلوه‌های ویژه، بهترین است. از این برنامه برای جلوه‌های بصری زیبا، تصویر متحرک دو‌بعدی و ترکیب‌بندی در فرآیند تولید فیلم‌ها و تبلیغات تلویزیونی استفاده می‌شود. یکی از قابلیت‌های مهم و قدرتمند این برنامه، طرح‌های گرافیکی (Motion Graphic) است. فیلم‌های جذاب "Matrix"، "Spiderman" و "Last samurai" برای ساخت جلوه‌های ویژه و تیتراژ خود از افترافکت استفاده کرده‌اند.

1. سینما فوردی (Cinema 4D)

از این نرم‌افزار محبوب، در زمینه ساخت فیلم‌ها و انیمیشن‌های سه‌بعدی مانند: "Endgame"، "The Lion King" و "Avengers" بهره برده‌اند. سرعت بالای آن در رندر 3D و وجود ابزارهای متعدد که باعث سهولت در ویرایش فیلم می‌شود، علت محبوبیت سینما فوردی است.

1. کورل استودیو (Corel Video Studio)

کورل استودیو، رابط‌کاربری ساده‌تری نسبت به دیگر نرم‌افزار‌ها دارد؛ به همین علت، برای افرادی که به دنبال تدوین حرفه‌ای نبوده و می‌خواهند ویدیو‌های خود را در پلتفرم‌های مختلف آماده کنند، کاربرد دارد.

در نهایت، می‌توان به نرم‌افزار فاینال کات، که از بهترین‌های ادیت در سیستم عامل مک است، اشاره کرد.

فرمت ‌های فیلم در تدوین

در تدوین، فرمت به نوع و اندازه تصویر گفته می‌شود. فرمت‌های تدوین مختلفی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

لاگ (log): فوتیج لگاریتمی، که عموماً به عنوان Log شناخته می شود، یک فرمت فیلم است. این فرمت با حجم پایین، جزئیات بیشتری از صحنه‌ای که گرفته شده است را نشان می‌دهد. این نوع فیلم برای استفاده بدون ویرایش در نظر گرفته نشده است، بنابراین برای استفاده به عنوان فیلم نهایی نیاز به تغییرات دارد. در فیلم Log هدف این است که با حداکثر استفاده از محدوده دینامیکی دوربین، هایلایت‌ها، سایه‌ها و سفیدی‌ها را با بالاترین دقت ممکن ثبت کرد. لازم است که فیلم Log در پس‌تولید اصلاح رنگ شود تا رنگ‌ها در تصویر برجسته‌تر شوند. فیلمبرداران از Log استفاده می‌کنند تا بهترین نتیجه را از سایه‌ها و سایر جزئیات ارائه دهند، زیرا می‌دانند که می‌شود رنگ‌ها را بازسازی و اصلاح کرد، اما جزئیات را نه.

راو (raw):  Log و Raw یک ویژگی مشترک دارند و آن استفاده حداکثری از سنسور دوربین برای ثبت جزئیات بیشتر است. فرمت راو جزئیات بسیار بیش‌تری را نسبت به فرمت لاگ به تصویر می‌کشد. به همین دلیل است که در بسیاری از دوربین‌ها، بالاترین رزولوشن تنها هنگام عکس‌برداری در فرمتRaw امکان‌پذیر است. با این حال، حجم فایل‌های تولید شده در این فرمت بسیار بالا است. فایل‌های Raw خارج از نرم‌افزار مناسب به درستی پخش نمی‌شوند ، اما به دلیل وضوح بالا با جزئیات بیشتر، بسیاری از متخصصان تمایل دارند از Raw هنگام فیلم‌برداری استفاده کنند.

هر یک از این فرمت‌ها برای کار خاصی مناسب هستند. اگر می‌خواهید فضای بیشتری برای افزودن رنگ‌ها و اصلاح آن داشته باشید، می‌توانید از فرمت Log استفاده کنید و اگر می‌خواهید بالاترین وضوح دوربین را داشته باشید، Raw مناسب شماست. به خاطر داشته باشید که هیچ چیز در فیلم‌برداری مطلق نیست، بنابراین استفاده از Log، به عنوان مثال، به این معنی نیست که فیلم شما قطعا وضوح پایینی خواهد داشت.

علاوه بر فرمت‌های فیلم ضبط‌شده، پس از تدوین نیز فیلم‌نهایی می‌تواند فرمت‌های متفاوتی به خود بگیرد. برای مثال، AVI فرمتی است که برای پخش در رایانه‌های شخصی در نظر گرفته شده و در کیفیت‌های مختلفی قابل نشان دادن است. DVD از طرفی دیگر برای ضبط برروی دیسک‌های فشرده و پخش در دی وی دی پلیر است. همچنین VCD و SVCD از انواع قدیمی‌تر این فرمت هستند. فرمت‌های کم‌تر شناخته‌شده‌ای نیز وجود دارند مانند DivX که معمولاً برای فشرده‌سازی ویدیو‌ها به کار می‌رود. با کمک این فرمت، می‌توان ویدیوهایی با کیفیت بسیار بالا و حجم کم تولید کرد. اکثر دستگاه‌ها و پخش‌کننده‌های مدرن نیز از این فرمت پشتیبانی می‌کنند. فرمت 265 نیز به عنوان کدگذاری ویدیویی، با کارایی بالا شناخته می‌شود. این فرمت یک استاندارد جدیدتر فشرده‌سازی ویدیو است و ارتقاء یافته H. 264 به حساب می‌آید.

تروکاژ| حقه های سینمایی

تروکاژ یا همان حقه‌های سینمایی، واژه‌ای فرانسوی است که به معنای تقلب یا جعل می‌باشد. با تایید کارگردان، به منظور تغییر و ویرایش تصاویر، برای دگرگون‌سازی داستان، از آن استفاده می‌شود. تروکاژ می‌تواند به فیلمسازان کمک کند تا داستان‌های خود را به روشی جدید و خلاقانه روایت کنند.

انواع تروکاژ در تدوین

تروکاژ ساده: این تروکاژ‌ها معمولاً برای ایجاد افکت‌های ساده مانند تغییر صحنه یا ایجاد توهمات سرعت، به کار می‌روند. به عنوان مثال، می‌توان از تروکاژ ساده برای ایجاد توهم اینکه یک شخصیت، در حال حرکت است، استفاده کرد.

تروکاژ پیچیده: این تروکاژها معمولاً برای ایجاد افکت‌های پیچیده‌تر مانند سفر در زمان یا تغییر شکل استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، می‌توان از تروکاژ پیچیده برای تغییر ظاهر یک شخصیت استفاده کرد.

ابزارهای تروکاژ در تدوین

برخی از ابزارهای تروکاژ عبارتند از:

کات: کات، ساده‌ترین ابزار این بخش است و برای برش بین دو نما استفاده می‌شود.

دیزالو: دیزالو، برای ایجاد توهم تبدیل نماها به یکدیگر به کار برده می‌شود.

وایپ: وایپ، توهم اینکه یک نما جایگزین نمای دیگر می‌شود، را به وجود می‌آورد.

مونتاژ: مونتاژ برای ایجاد یک اثر خاص از طریق ترکیب چندین نما، استفاده می‌شود.

جلوه‌های ویژه: جلوه‌های ویژه برای ایجاد تصاویر یا جلوه‌های غیرممکن و غیرواقعی به کار می‌رود. با تروکاژ می‌توان در فیلم، دنیاهای تخیلی و فانتزی ایجاد کرد.

استفاده از تروکاژ در برخی فیلم‌های معروف:

فیلم The Matrix (1999): توهم سفر در زمان و تغییر شکل.

فیلم Inception (2010): ایجاد توهم رویاپردازی.

فیلم The Lord of the Rings (2001-2003): ایجاد دنیای خیالی.

سخن پایانی

در این محتوا قصد داشتیم به تدوین در سینما، تجزیه و تحلیل متن فیلمنامه توسط تدوینگر، آشنایی با مرحله اصلاح رنگ، تروکاژ، نرم‌افزار‌ها و همچنین فرمت‌ها بپردازیم. با مراجعه به مجله فرواک می‌توانید به مطالب جامع‌تری در حوزه تدوین دست یابید.