موسیقی اتمسفریک چیست؟

شاید برای شما سوال باشد، موسیقی اتمسفریک چیست؟ موسیقی اتمسفریک که با عنوان موسیقی محیطی نیز شناخته می‌شود؛ ژانری از انواع موسیقی در سینما است که بر ایجاد یک فضا یا حالت خاص تمرکز دارد و اغلب به‌عنوان موسیقی پس‌زمینه در فیلم مورداستفاده قرار می‌گیرد. موسیقی اتمسفریک طیف گسترده‌ای از سبک‌ها و ژانر‌های موسیقی را در بر می‌گیرد که غالباً، با تمرکز بر حال و هوای داستان نوع آن مشخص می‌شود. اغلب صداهای طبیعی مانند صداهای طبیعت، محیط شهری و... در این نوع موسیقی به کار می‌رود. موسیقی محیطی، می‌تواند از صداهای ساده که در پس‌زمینه ترکیب می‌شوند تا قطعات پیچیده‌تر چندلایه‌ای که حس عمق و بافت را ایجاد می‌کنند، متغیر باشد.

این نوع موسیقی معمولاً با سرعت آهسته، ریتم‌های تکراری و فقدان ملودی شناخته می‌شود. برخی از آهنگ‌سازان مشهور موسیقی اتمسفریک، برایان اِنو و وَنجلیس هستند.

هدف موسیقی اتمسفریک

هدف موسیقی اتمسفریک ایجاد یک حال و هوای خاص در فیلم است و اغلب برای تقویت اهداف هنری فیلم به کار می‌رود. این نوع موسیقی به تنظیم لحن  یا فضایی خاص در یک صحنه کمک می‌کند. عموماً به روشی نامحسوس به‌طوری که شبیه بخشی از پس‌زمینه می‌شود به کار می‌رود. به‌طورکلی می‌توان گفت هدف اصلی موسیقی اتمسفریک، برانگیختن واکنش احساسی خاص در بیننده است. برای مثال فیلم inception  را به‌خاطر بیاورید که موسیقی‌های ساخته هانس زیمر با استفاده از صداهای سنگین و عمیق فضای داستان را رازآلودتر می‌کرد.

کاربرد‌های موسیقی اتمسفریک

موسیقی اتمسفریک علاوه بر استفاده در فیلم می‌تواند در زمینه‌های مختلفی از جمله تمدد اعصاب یا مدیتیشن به کار رود و فضایی آرام برای تقویت آرامش محیط فراهم می‌کند. همچنین، برای ایجاد محیطی منحصربه‌فرد در مکان‌هایی مانند رستوران‌ها و فروشگاه‌ها به کار می‌رود و به‌عنوان موسیقی پس‌زمینه در موقعیت‌های مختلفی نظیر اتاق انتظار، فضای مطالعه و اتاق‌های فرار استفاده می‌شود. در بازی‌های ویدئویی نیز موسیقی اتمسفریک نقش مهمی ایفا می‌کند؛ به‌عنوان‌مثال، ممکن است برای ایجاد حس خطر یا تعلیق در یک بازی ترسناک یا حس جست‌وجو در بازی‌های ماجراجویی به کار رود.

ساز‌های موسیقی اتمسفریک

در موسیقی اتمسفریک اغلب صداها و بافت‌های محیطی، جای سازهای سنتی را می‌گیرند. در اینجا به چند نمونه از ساز‌هایی که در موسیقی محیطی استفاده می‌شوند اشاره می‌کنیم.

1. سینت سایزرها: سینت سایزرها، کیبوردهای الکترونیکی هستند که می‌توانند برای تولید طیف وسیعی از صداها از جمله هواپیماهای بدون استفاده شوند. این صداها اغلب در موسیقی اتمسفریک برای ایجاد یک فضا یا جو بخصوص استفاده می‌شوند.

2.سازهای محیطی: سازهای محیطی به سازهایی گفته می شوند که می توانند صدهای طبیعی مانند باران یا صدای طبیعت را ایجاد کنند مثلا دستکاه باران ساز یا Rainstick یکی از آن هاست. عموما این سازها باعث ایجاد فضایی واقعی و قابل باور می شوند.

3. پیانو: پیانو به این علت که می تواند نت های ملایم و ارامی ایجاد کند و ایجاد تنالیته های مختلف در موسیقی اتمسفریک مورد استفاده قرار می گیرد.

4. گیتار الکتریک: برای فضاسازی می توان از افکت های مختلف گیتار الکتریکی مانند ریورب، دیلی، فازر و... می توان صداهای اتمسفریک ایجاد کرد.

5. سافت پرکاشن ها: سازهای پرکاشنی ملایم مثل ماریمبا، گلوکن‌اشپیل و زایلفون برای تقویت فضای اتمسفریک استفاده می شوند.

6. فلوت و سازهای بادی چوبی: فلوت، کلارینت و اوبوا می توانند با صدای ارامبخش خود به ایجاد فضای ارام و ملایم کمک کنند.

7. استرینگ ها: از ابزارهایی که برای ایجاد صداهای سراسر با احساس و دراماتیک استفاده می شوند می توان به آلات استرینگ مانند ویولن، ویولا، ویولن‌سل و کنترباس اشاره کرد. این ابزارها گاه صدای ملایم نامحسوس ایجاد می کنند و گاه صداهایی انچنان پر قدرت ایجاد می کنند که بسیار تاثیرگذارند.

8. سازهای الکترونیکی: علاوه بر کیبورهای الکترونیکی، سازهای دیگری مانند دستگاه تولید صدای دیجیتال می توانند با تولید صداهایی به ایجاد فضاهای اتمسفریک کمک کنند.

ویژگی موسیقی اتمسفریک

موسیقی اتمسفریک، با تمرکز بر ایجاد حال و هوا یا فضای خاص، معمولاً بدون ارائه ساختار آواز سنتی، به برانگیختن حس‌هایی مانند آرامش یا تنش می‌پردازد. این نوع موسیقی غالباً بر ریتم‌های تکراری تکیه دارد و از صداهای محیطی مانند صداهای طبیعت یا مکان‌های خاص بهره می‌برد. موسیقی اتمسفریک اغلب فاقد ملودی‌های سنتی و اشعار است و بیشتر بر بافت، لحن و تن صدا متکی است تا حس جوی خاصی را ایجاد کند. همچنین، این موسیقی معمولاً فاقد شروع یا پایان مشخص است. در زیر ویژگی‌های این نوع موسیقی را برشمردیم.

1. ایجاد فضای احساسی: موسیقی اتمسفریک، اغلب با تمرکز بر ایجاد یک حال و هوا یا فضای خاص مشخص می‌شود. این نوع موسیقی وابسته به هدف نهایی فیلم می‌تواند حس آرامش، نوستالژی و یا حتی احساس تنش را در مخاطب به‌وجود بیاورد.

2. ریتم‌های تکراری: موسیقی اتمسفریک اغلب بر ریتم های تکراری تکیه می‌کند که باعث ایجاد حس و حال یک محیط مشخص در ذهن مخاطب می شود.

3. ایجاد تجربه های فضایی و زمانی: موسیقی محیطی اغلب صداهای محیطی مانند صداهای طبیعت یا صداهای یک مکان یا محیط خاص را در خود جای می‌دهد. همان‌طور که گفته شد می‌تواند حس حمل و نقل به مکان یا زمانی دیگر را ایجاد کند.

4. ایجاد جلوه‌های صوتی: موسیقی اتمسفریک گاهی اوقات سازهای غیرمتعارف یا جلوه‌های صوتی مانند صدای آب یا صدای باد را در خود جای می‌دهد.

5. فقدان ملودی: موسیقی اتمسفریک اغلب فاقد ملودی های سنتی هستند و در عوض بر لحن و تن صدا متکی هستند. این می‌تواند بدون نیاز به ساختار آهنگ سنتی، یک حس جوی را ایجاد کند.

6. فاقد شعر: موسیقی اتمسفریک اغلب فاقد اشعار سنتی است، در عوض بر استفاده از بافت، لحن و تن برای ایجاد حال و هوا یا جو موردنظر است.

7. فاقد ابتدا یا انتها: موسیقی محیطی، اغلب فاقد ساختارهای سنتی موسیقی است؛ در عوض در طول زمان تکامل می‌یابد و حس حرکت یا جریان را ایجاد می‌کند. این موسیقی اغلب می تواند برای مدت طولانی بدون شروع یا پایان ادامه پیدا کند.

سخن آخر

به‌طورکلی، موسیقی اتمسفریک یک سبک منحصربه‌فرد از موسیقی است که یک حال و هوای خاصی را به فیلم‌ها می‌دهد؛ مثلاً شما می‌توانید با شنیدن موسیقی اتمسفریک فیلم سینمایی جدایی نادر از سیمین وارد فضای احساسی و درام فیلم شوید. ما در این مقاله از مجله فرواک شما را با ویژگی‌های آن، کاربردها، انواع سازها و هدف این نوع موسیقی آشنا کردیم. اگر علاقه‌مند به موسیقی هستید، کارکردن در زمینه موسیقی اتمسفریک می‌تواند بخشی جالب و سرگرم‌کننده برای شما باشد.

نویسنده: پریچهر امامی