چگونه طراح لباس سینما شویم؟

در تمامی جوامع بشری و همه‌ی تمدن‌ها، لباس نمایانگر شخصیت و جلوه‌ای از جایگاه اجتماعی، وضعیت مالی و شغل و پیشه‌ی فرد داشته است و سرانجام در دوران رنسانس، طراحی لباس به عنوان یک هنر مستقل شناخته شد. در قرن بیستم، طراحان معروفی مانند کريستین دیور و ککوبو شانل تأثیرات عمیقی بر صنعت مد گذاشتند و مفهوم مدرن طراحی لباس را شکل دادند. طراحی لباس یکی از رشته‌های هنری و خلاقانه است که در آن طراحان با استفاده از خلاقیت، دانش فنی و درک عمیق از فرهنگ و جامعه، لباس‌هایی خلق می‌کنند تا هرچه بیشتر هویت و شخصیت نقش را در لباس نیز منعکس کنند. این حرفه نه تنها به زیبایی شناسی مرتبط است، بلکه شامل جنبه‌های علمی، اجتماعی و تاریخی نیز می‌شود. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف طراحی لباس، مهارت‌های لازم برای طراحان و تأثیرات اجتماعی این هنر خواهیم پرداخت.

مسیر طراح لباس شدن از زبان یک طراح لباس سینما و تئاتر

در هنرستان طراحی دوخت خواندم و آنجا بود با الگو، برش و  انواع پارچه آشنا شدم. پس از گذراندن سه سال هنرستان، وارد دانشگاه علمی و کابربردی شدم و  در مقطع کاردانی و کارشناسی در رشته ی طراحی لباس فارغ التحصیل شدم. پس از این دوره، به مدت 6 سال، در پروژه های گوناگون و زیر نظر اساتید برجسته ی این حوزه، دستیار لباس بودم. بنظرم تجربه ی دستیار طراحی لباس بودن بسیار مهم و نقطه عطف من در مسیر حرفه ای شدن بود. هر لحظه در اتمسفری که اساتید آن حضور دارند برایم بی‌نظیر بود و بسیار آموختم. پس ازآن توانستم بیاموزم با بازیگران، تهیه کننده و کارگردان چگونه ارتباط برقرار کنم و برای تعامل بهتر با عوامل باید چه چیزهایی را در نظر بگیرم. اینها چیزهایی هستند که کسی در دانشگاه به شما یاد نمی دهد و فقط از طریق بودن در محیط و ارتباط با افراد مجرب این زمینه می توانید بیاموزید.

طراح صحنه و طراح لباس چه تفاوتی باهم دارند؟

پیش از این، به دلایل مختلف مانند محدودیت بودجه و ناآگاهی از تاثیر و ارزش هر حوزه در یک اثر هنری، طراحی لباس و طراحی صحنه را یکی می دانستند و برای این دو تفاوتی قائل نبودند. چند سالی است شاهد آن هستیم که به درستی این دو زمینه از یکدیگر جدا شده اند اما همچنان تعامل بسیار زیادی با هم دارند.

علاوه بر اینها، یک طراح لباس باید تعامل، همفکری و همیاری خوبی با طراح گریم داشته باشد. این تیم ها باید بتوانند با مشورت و شارکت یکدیگر به همخوانی و هارمونی مناسبی در لباس، صحنه و گریم برسند. طراحی صحنه به عنوان یکی از ارکان اصلی هنرهای نمایشی، مسئول ایجاد فضای بصری کلی یک نمایش، فیلم یا تئاتر است. طراح صحنه با طراحی دکور، انتخاب رنگ‌ها و نورپردازی، فضایی را خلق می‌کند که به روایت داستان کمک می‌کند. این حرفه نیازمند خلاقیت بالا، تحلیل دقیق متن و توانایی مدیریت پروژه است تا بتواند به طور مؤثر با کارگردان و دیگر اعضای تیم همکاری کند و فضایی مناسب برای داستان ایجاد کند.

از سوی دیگر، طراحی لباس به طراحی و انتخاب پوشاک شخصیت‌ها در یک نمایش یا فیلم می‌پردازد. طراح لباس باید با توجه به شخصیت‌ها و زمان داستان، لباسی مناسب خلق کند که احساسات و ویژگی‌های شخصیت‌ها را به خوبی منتقل کند. این حوزه نیز نیازمند خلاقیت و شناخت عمیق از تاریخ مد و سبک‌های مختلف لباس است. طراح لباس باید به طور نزدیک با کارگردان و طراح صحنه همکاری کند تا اطمینان حاصل کند که لباس‌ها با فضای کلی نمایش هماهنگ هستند.

معرفی دستیار طراحی لباس به پروژه های سینمایی

در وبسایت خانه سینما ، انجمن ها و صناف مختلفی وجود دارند که هرکدام اعضای و هیئت مدیره و دبیران متفاوتی دارند. انجمن طراحان فنی و مجریان صحنه از جمله انجمن های خانه سینما است که سالهاست فعالیت های خود را آغاز کرده.طراحان لباس سینما و تئاتر و نیز دستیاران طراح لباس  عضو این انجمن هستند، تهیه کننده و کارگردان برای پروژه های خود به لیست اعضا مراجعه می کنند و طراحان مورد نظر خود را انتخاب می کنند. برای هر کار معمولی که تاریخی نباشد و حجم کار زیاد نباشد بطور متوسط به 2 الی 3 طراح لباس نیاز داریم. ملزومات کار طراحی لباس و اتاق طراحی لباس در پروژه ها شامل رک لباس،میز اتو، رگال ها، جعبه ابزارها، اتاق پرو، آکسسوارها می باشد. لازم به ذکر است بسته به نوع کار، مخصوصا در پروژه ها و فیلم های تاریخی، ممکن است به آکسسوار ساز، چرم دوز، گروه خیاط ها و... نیاز باشد.

روند طراحی لباس سینما

ابتدا طی یک جلسه با کارگردان، موضوع کلی اثر مطرح می‌شود. سپس فیلمنامه توسط طراح لباس مطالعه می‌شود و پس از مطالعه‌ی فیلمنامه نوبت به تجزیه و تحلیل آن و مشخص کردن شخصیت‌ها و نقش‌ها می‌رسد. تجزیه و تحلیل شخصیت‌ها ممکن است حتی تا یک ماه زمان ببرد؛ چراکه لازم است طراح و کارگردان به نقطه ی مشترکی برسند و برای رسیدن به این جایگاه باید مباحثه کنند. مجدد طی جلسات متعدد با کارگردان و در نظر گرفتن بودجه‌ی پروژه و الزامات کار، تعیین می‌شود هر کاراکتر به چند دست لباس نیاز دارد. پس از آن اتود اولیه توسط طراح لباس شکل می‌گیرد و رنگ‌آمیزی با مشورت و همفکری گروه گریم و گروه طراحی صحنه، تعیین و به تایید کارگردان می رسد. در نهایت، ملزومات لباس توسط تیم تولید تهیه می‌شود و لباس هر شخصیت دوخته و آماده می شود.

لباس ها از کجا می آیند و پس از پایان هر پروژه لباس ها کجا می روند؟

پاسخ به این پرسش اول منوط به این است که پروژه ی حاضر به چه دوره ی تاریخی ای برمی گردد. اگر طراح باید برای یک اثر تاریخی لباس طراحی کند، با درنظر گرفتن دوره ی تاریخی و الزامات کار، می تواند از دو آرشیو موجود در شهرک غزالی و آرشیو شهرک دفاع مقدس استفاده کند. در صورتی که لباس های مورد نظر طراح لباس در این دو آرشیو موجود نباشند، طراح باید با مطالعه ی دوره تاریخی مربوطه لباس مناسب شخصیت ها را طراحی کند.اگر پروژه ی حاضر مربوط به دوره ی معاصر است و حوادث، در عصر کنونی و روزگار فعلی اتفاق می‌افتند قضیه کمی متفاوت می شود. در این صورت پس از طراحی اولیه و تایید کارگردان پارچه های مناسب و لباس های مورد نیاز خریداری می شوند و دوخت لباس آغاز می شود. همچنین اگر لباسی در آرشیو تهیه کننده موجود باشد، از آن برای پروژه ی فعلی استفاده می شود.
برای پاسخ به پرسش دوم باید گفت لباس‌ها پس از پایان هر پروژه کدبندی می شوند و در آرشیو تهیه کننده ی اثر نگهداری می شوند تا در پروژه های بعدی مورد استفاده قرار گیرند.

سخن فرواک

برای نکته‌ی پایانی باید گفت طراحی لباس فراتر از دوخت و طراحی است و اتمسفر اتاق طراحی لباس نیز مهم است؛ چراکه اتاق طراحی لباس اولین جایی که بازیگر وارد می شود و اگر این اتاق جو خوبی داشته باشد، باعث می‌شود بازیگر حس خوبی را که به او منتقل شده تا پایان کار و شیفت های طولانی پروژه به‌همراه داشته باشد. در این مقاله سعی کردیم مسیر طراحی لباس را به شما نشان دهیم.

نویسنده: سارا فرخنده طینت فرد