انواع موسیقی فیلم

فیلم‌ها علاوه بر آنکه یک هنر دیداری هستند، با استفاده از صدا نیز با مخاطبان خود ارتباط برقرار می‌کنند. به همین علت است که عرصه‌های صدا، دوبلاژ و همین‌طور موسیقی فیلم از اهمیت بالایی در صنعت سینما برخوردار هستند.

در بین رشته‌های ذکر شده، موسیقی فیلم به صورتی خاص‌تر در ذهن تماشاگران اثر می‌گذارد؛ چراکه بر خلاف صدا و دوبلاژ، موسیقی به زبان‌های شناخته شده بشری سخن نمی‌گوید؛ بلکه خود یک زبان است. این زبان به‌صورت مستقیم و ناخودآگاه، ذهن و روان بینندگان یک فیلم را درگیر می‌کند.

زبان موسیقی، خود اشکال مختلفی به خود می‌گیرد. می‌تواند بی‌کلام باشد یا خواننده داشته باشد؛ می‌تواند حماسی و دراماتیک به گوش برسد یا احساس آرامش را القا کند. این اشکال مختلف، هر یک به‌گونه‌ای در هویت موسیقایی یک اثر سینمایی نقش دارند. در ادامه، ما به تعدادی از مهم‌ترین انواع موسیقی فیلم و معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

موسیقی فیلم اتمسفریک

همان‌طور که از نامش پیدا است، این نوع از موسیقی فیلم برای ایجاد یک اتمسفر و حس و حال خاص در اثر به کار می‌رود. صدای آلات موسیقی، طبیعت اطراف و دیگر صداهای آرامش‌بخش از جمله اصوات معمول به‌کاررفته در این نوع موسیقی فیلم هستند.

در موسیقی اتمسفریک استفاده از سازهای کوبه‌ای تقریباً نزدیک به صفر است؛ چراکه بیشتر بر ساخت فضایی ماورایی و معنوی متمرکز است. به‌غیراز موسیقی فیلم، این نوع موسیقی برای مدیتیشن، یوگا و درمان‌های روان‌شناختی جدید استفاده می‌شود. همچنین می‌توان گفت، پخش موسیقی اتمسفریک در گالری‌های هنری، موزه‌ها و برخی کتابخانه‌ها تصمیم رایجی است.

موسیقی پس‌زمینه فیلم

می‌دانیم که سینما، تنها یک رسانه دیداری نیست. وقتی مخاطب فیلمی را تماشا می‌کند، از چشم و گوش خود، هر دو استفاده می‌کند. موسیقی پس‌زمینه در بیشتر لحظات فیلم، آنچه می‌بینید را تکمیل می‌کند. تماشاگر همیشه متوجه وجود این موسیقی نیست. بااین‌حال، موسیقی پس‌زمینه قدرت این را دارد که اثربخشی صحنه‌ای را افزایش یا کاهش دهد. این شکل از موسیقی فیلم به نحوی تفسیر صوتی احساسات به‌کاررفته در هر صحنه است؛ به بیان دیگر آنچه دیده می‌شود را به زبان موسیقی منعکس می‌کند.

موسیقی متن اصلی فیلم

موسیقی متن اصلی، به بخشی از موسیقی‌ فیلم گفته می‌شود که مخصوص آن فیلم طراحی و ساخته شده است. برای به‌وجودآوردن این شکل از موسیقی فیلم، یک آهنگ‌ساز مخصوص در بین عوامل وجود دارد. آهنگ‌ساز موسیقی متن اصلی، باید کاملاً با فیلم و داستان آن آشنایی داشته باشد تا بتواند موسیقی متن را با آن تطبیق دهد.

زمان در این موسیقی یک عنصر کلیدی است؛ چراکه موسیقی متن اصلی، همراه با داستان و خط زمانی‌اش پیش رفته و به‌گونه‌ای آن را روایت می‌کند. در خیلی از اوقات، این موسیقی توسط یک گروه ارکستر و با انواع زیادی از سازها اجرا می‌شود.

ساوندترک: ساوندترک به مجموعه‌ای از آثار موسیقایی اطلاق می‌شود که برای پخش در یک فیلم انتخاب شده‌اند. اکثر آن‌ها آهنگ‌هایی هستند که قبلاً ساخته و پخش شده و برای مخاطبان آشنا هستند. برای استفاده از آن‌ها در یک فیلم، گروه تهیه باید مجوزهای لازم را تهیه کنند. گاهی اوقات نیز، با خواننده‌ای قرارداد بسته می‌شود که چند قطعه موسیقی برای فیلم یا سریال بسازد. در این حالت، داستان فیلم و شخصیت‌ها نیز در نظر گرفته می‌شود.

موسیقی تم شخصیت

از این نوع موسیقی فیلم برای ایجادکردن انتظار در مخاطب برای یک شخصیت خاص استفاده می‌شود. موسیقی تم شخصیت، زمانی اثرگذار می‌شود که با ظرافت به کار رود. وقتی شخصیت موردنظر برای اولین‌بار در فیلم معرفی می‌شود، تماشاگر، قطعه موسیقی خاصی که به‌اصطلاح تم آن شخصیت است را می‌شنود. بعدتر و وقتی که دوباره نیاز به تمرکز بر آن شخصیت است، همان قطعه ظاهر می‌شود. به این طریق، تم موسیقایی هر زمان که لازم باشد آن شخصیت را به مخاطب یادآوری می‌کند. برای مثال، در انیمیشن بالا (UP)، در معرفی شخصیت الی، تم او شنیده می‌شود. بعدها و زمانی که کارل به الی فکر می‌کند، آن قطعه موسیقی، دوباره پخش می‌گردد. به‌این‌ترتیب، احتیاجی نیست تا کارل به زبان بیاورد که دلش برای همسر از دست رفته‌اش تنگ شده است. بلکه مخاطب تنها با شنیدن موسیقی متوجه آن احساس می‌شود.

سخن آخر

در این مقاله، ما سعی کردیم تا مهم‌ترین انواع موسیقی فیلم را که به طور معمول در سینما به کار می‌روند به شما معرفی کنیم. البته لازم است به این موضوع اشاره کنیم که این مبحث گسترده‌تر از آن است که در یک مقاله بتوان به‌صورت کامل به آن پرداخت. ما در مجله فرواک و در مباحث جداگانه، به هر کدام از این انواع موسیقی پرداخته‌ایم. شما مخاطب گرامی برای مطالعه بیشتر می‌توانید به دسته‌بندی موسیقی در سینمای ما مراجعه نمایید.

نویسنده: نرگس قاسمی