چگونگی انتخاب گوینده

کار دوبلاژ فیلم یا همان صدابازیگری، بیش از هر چیز دیگری به توانایی‌ها و خلاقیت گویندگان بستگی دارد. بااین‌حال، انتخاب گوینده یا همان دوبلور مطابق با هر شخصیتی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت دوبله هر اثر به شمار می‌رود. ممکن است که صداپیشه‌ای صدای بسیار دلنشینی داشته و از تجربه بالایی نیز برخوردار باشد. اما اگر صدایش با ژانر، سبک و ویژگی‌های کاراکتر هماهنگ نباشد، در نهایت نتیجه کار دوبله، طبیعی و باورپذیر نخواهد بود. پس چگونگی انتخاب گوینده برای هر شخصیت فیلم از مهم‌ترین مواردی به شمار می‌رود که هر مدیر دوبلاژ باید به آن توجه کند.

عوامل مؤثر در انتخاب گوینده یا دوبلور

برای انتخاب یک دوبلور مناسب، عواملی دخیل هستند که در ادامه مقاله تعدادی از آن از جمله ژانر اثر یا مدل شخصیت‌های حاضر در اثر را بررسی می‌کنیم.

ژانر اثر در انتخاب گوینده

 گوینده‌ای که برای یک مستند در نظر گرفته می‌شود، قطعاً باید با گوینده فیلم سینمایی یا یک کتاب صوتی متفاوت باشد. برای مثال در آثار مستند، گوینده‌ای مدنظر است که توانایی روایت به‌صورت جذاب و البته آموزشی را داشته باشد؛ درحالی‌که دوبلورهای آثار سینمایی باید شخصیت‌سازی و هماهنگ بودن با حرکات دهان بازیگران را مدنظر قرار دهند. در کتاب صوتی نیز گوینده‌ای مناسب تلقی می‌شود که بتواند با شیوه درست بیان، به شنوندگان در تصورکردن کتاب کمک کند.

انتخاب دوبلور مطابق با شخصیت‌ها

 انتخاب گوینده برای صداپیشگی در یک پروژه، تقریباً شبیه به انتخاب بازیگر برای یک اثر سینمایی است. با این تفاوت که کارگردان فیلم، بازیگرهایش را بر اساس طرحی که در ذهن دارد انتخاب می‌کند و آزادی عمل بیشتری دارد. در کار دوبله اما مدیر دوبلاژ باید متناسب با فیلمی که در زبان‌اصلی خودش وجود دارد، به انتخاب بپردازد.

باید توجه داشت که دوبلوری که می‌خواهیم آن را انتخاب کنیم به‌جای چه شخصیتی حرف خواهد زد؛ آیا صدا و لحن دوبلور، با آن شخصیت همخوانی دارد؟ آیا قبل از آن، تجربه دوبله برای شخصیت‌های مشابه را داشته است؟ آیا این شخصیت، مناسب‌ترین نقشی است که می‌توان به دوبلور انتخاب‌شده داد؟ با درنظرگرفتن این سؤال‌ها و سؤال‌های گسترده‌تر می‌توان مناسب‌ترین تصمیم را اتخاذ کرد.

طیف (range) صدای گویندگان

 صداپیشگان مختلف، طیف صداهای مختلفی نیز دارند. ممکن است که دوبلوری به‌راحتی بتواند صدای خود را تغییر داده و در سن، جنسیت و لهجه‌های مختلفی صحبت کند؛ از طرفی هم امکان دارد که گوینده دیگری طیف صدای کمتری داشته و معمولاً یک تیپ شخصیت را به‌خوبی بازی کند. البته این موضوع به این معنی نیست که شما حتماً می‌بایست گوینده اول را برای دوبله در پروژه‌تان انتخاب کنید! ممکن است تیپی که دوبلور دوم به‌خوبی قادر به به‌وجودآوردن آن است؛ برای کار شما کاملاً مناسب باشد. بااین‌حال این ویژگی، چیزی است که در انتخاب گوینده باید به آن دقت کرد. نمی‌توان از یک دوبلور، توقع تولید صدا و شخصیتی خارج از طیف صوتی‌اش را داشت.

تجربه دوبلور یا گوینده

 واضح است که در انتخاب هر فردی برای هر موقعیت شغلی، تجربه آن فرد را در نظر می‌گیرند. حرفه صدابازیگری نیز از این قاعده مستثنی نیست. طبیعتاً مدیران دوبلاژ، دوبلورهایی را ترجیح دهند که در این حرفه ثابت‌شده‌اند. به همین دلیل اکثر آن‌ها سعی دارند تا از تجربه و هنر اسامی بزرگ و اساتید نام‌آشنا در پروژه‌هایشان استفاده کنند. در ادامه مقاله، کمی بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.

صداهای جاودان دوبله ایران برای نقش دوبلور

در تاریخ دوبله ایران، صداهای بسیاری بوده‌اند که با بازیگر یا شخصیت خاصی گره‌خورده‌اند. تا جایی که مخاطبان فارسی‌زبان سینما، هر کدام از آن بازیگران را تنها با صدای گوینده آن به یاد می‌آورند. صدای این دوبلورها به‌اندازه‌ای با بازیگران یا آن شخصیت‌ها تطابق دارند که در بسیاری از موارد، مخاطبان صدای آن‌ها را به صدای خود بازیگران و دیگر صداپیشگان ترجیح می‌دهند. از این صداهای خاطره‌انگیز هنر دوبله سینما می‌توان به اسامی زیر اشاره کرد:  

1. خسرو خسروشاهی - آلن دلون
2. احمد رسول‌زاده – محمدعلی کشاورز
3. ناصر طهماسب – سری فیلم‌های هارولد لوید

سخن پایانی

در نهایت، باید این‌گونه بیان کرد که در پروسه انتخاب گوینده، فاکتور‌های بسیاری نقش دارند. این انتخاب، واقعاً هم باید با وسواس و دقت هرچه‌تمام‌تر صورت گیرد. چرا که بهترین صدا‌بازیگران نیز در نقش اشتباه، می‌توانند کل فیلم دوبله‌شده را به نابودی بکشانند. صدا در تجربه مخاطبان از اثر، بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل هم باید در فرایند صدابرداری و صداگذاری دقت بالایی به خرج داده شود. این توجه در زمینه دوبله باید حتی بالاتر باشد؛ چراکه طبیعی جلوه‌دادن فیلم، به‌گونه‌ای که مخاطب احساس کند صدای دوبلورها همان صدایی است که بازیگران با آن صحبت می‌کنند، باید در اینجا انجام شود. در نتیجه، چگونگی انتخاب گوینده مناسب، روندی حیاتی برای اثر دوبله شده به‌حساب می‌رود. مخاطبان گرامی، شما می‌توانید برای مطالعه عمیق‌تر در زمینه دوبلاژ فیلم به دسته‌بندی آن در مجله فرواک مراجعه کنید. 

نویسنده: پریچهر امامی