فرق کارگردان و تهیه کننده

برای توضیح فرق کارگردان و تهیه کننده یا هر دو نقش دیگری در کارهای هنری نیاز است بدانیم که وقتی نوبت به ساخت هر پروژه یا کسب‌وکار بزرگی می‌رسد، بهتر است کار و وظایف افراد را به‌صورت مناسبی تقسیم کنیم؛ به بیانی دیگر، می‌توانیم سلسله‌مراتبی از نقش‌ها را به وجود آوریم. عرصه سینما و تئاتر نیز از این قاعده مستثنی نیست. در هر پروژه سینمایی یا نمایشی، وظایف و مسئولیت‌ها به‌تناسب بین عوامل مختلفی تقسیم می‌شود. در پشت‌صحنه تئاتر یا سر صحنه فیلمبرداری، کار هر‌کس از قبل مشخص است. در واقع فرق کارگردان و تهیه کننده بیشتر از هر چیز به وظایف آن‌ها برمی‌گردد. هر کدام از این نقش‌های مهم و کلیدی، وظایف مستقل خود را دارند که برای انجام آن‌ها مهارت‌های خاصی موردنیاز است.

دوره دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی سینما و تئاتر

ثبت نام اولین "دوره دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی سینما و تئاتر" توسط مجموعه فرواک هنر آغاز شد. این دوره تخصصی در قالب 12 جلسه با آموزش استاد مهران شهرآشوب (با بیش از 20 سال تجربه در تئاتر، سینما و تلویزیون) برگزار می شود. دانشجویان گرامی پس از قبولی در آزمون پایانی، مدرک کتبی معتبر اخذ خواهند کرد که با اخذ این گواهی از مجموعه فرواک هنر، شانس حضور در پروژه های اختصاصی این مجموعه و همچنین پروژه های مختلف سینمایی را خواهند داشت.

مشاهده دوره

فرق کارگردان و تهیه کننده در ساختار وظایف آن ها

از مهم‌ترین مباحثی که فرق کارگردان و تهیه کننده را ملموس می‌کند، تفاوت در وظایف آن‌هاست. پیش‌ازاین در مقاله‌های دیگر نیز، به وظایف کارگردان و تهیه‌کننده به‌صورت جداگانه پرداختیم. به‌طورکلی، می‌توان گفت وظایف کارگردان شامل تجزیه‌وتحلیل متن، به‌وجودآوردن ایده کلی پروژه، انجام بررسی‌های اولیه و نهایی، هدایت بازیگران و گروه فیلمبرداری و شرکت در فرایند انتخاب عوامل و دست‌اندرکاران می‌شود. از طرفی دیگر، از وظایف یک تهیه‌کننده می‌توان به تعیین‌کردن بودجه پروژه، استخدام عوامل ساخت اثر، برنامه‌ریزی برای بازاریابی، تبلیغات و همین‌طور مدیریت مراحل تولید اشاره کرد.

فرق مهارت کارگردان و تهیه کننده

تجربه و مهارت‌هایی که برای هر کدام از این نقش‌ها موردنیاز است با یکدیگر فرق دارند. پس یکی دیگر از مواردی که فرق کارگردان و تهیه کننده را نمایان می‌سازد، فرق بین مهارت‌ها و تجربه‌های این دونفر است. در کارنامه یک کارگردان، آن چیزی که به آن توجه می‌شود و به چشم می‌آید، قدرت به‌تصویرکشیدن متن است که تا چه اندازه توانسته روایت و درون‌مایه فیلمنامه یا نمایشنامه‌ اثر را با موفقیت و به‌خوبی به مخاطب خود برساند؛ تا چه میزان با مخاطب خود ارتباط برقرار کرده و آن‌ها را راضی نگه داشته است. به بیانی دیگر، قدرت تحلیل و هدایت یک کارگردان و دانش هنری او، آن چیزی است که اهمیت دارد.

از طرفی دیگر، تجربه‌ای که یک تهیه‌کننده به آن نیاز دارد، بیشتر کسب‌وکار محور است تا هنری محور. برای مثال یک تهیه‌کننده خوب، به طور معمول کسی است که دایره ارتباطی بزرگ‌تری در صنعت سینما داشته باشد و با سرمایه‌گذاران بیشتری در ارتباط باشد. در واقع، فرق دیگری که می‌توان بین تهیه‌کننده و کارگردان در نظر گرفت، تفاوت در نوع ارتباطات آن‌ها است. همان‌طور که گفته شد، تهیه‌کننده نیاز دارد تا با سرمایه‌گذاران، مدیران سینمایی و پخش‌کنندگان فیلم به طور مناسبی ارتباط برقرار کند. این در حالی است که کارگردان بیشتر با عوامل خود فیلم در ارتباط است. عواملی همچون طراحان صحنه و لباس، گروه فیلمبرداری و نورپردازی، تدوینگر و... .

فرق کارگردان و تهیه کننده در زمان حضور آن ها

تفاوت دیگری که می‌توان در فرق کارگردان و تهیه کننده به تصویر کشید؛ فرق بین زمان حضور آن‌ها در طول پروژه است. می‌توان گفت که حضور کارگردان از ابتدای کلیدخوردن پروژه و تا پایان آن الزامی است. چراکه او به‌عنوان مدیر هنری پروژه، باید دورنمایی برای اثر در نظر بگیرد و مطمئن شود تا هر مرحله طبق آن دورنما پیش برود. این قضیه برای تهیه‌کننده فرق دارد. یک تهیه‌کننده ممکن است در هر مرحله از کار وارد پروژه شود و به کمک گروه سازنده بیاید.

پس باتوجه‌به موارد ذکر شده، فرق اصلی بین یک تهیه‌کننده و یک کارگردان این است که یک تهیه‌کننده مؤلفه‌های تجاری ساخت فیلم را اداره می‌کند. این در حالی است که کارگردان بیشتر به جنبه‌های خلاقانه کل اثر توجه دارد.

نقطه عطف همکاری بین تهیه کننده و کارگردان

در بالا فرق کارگردان و تهیه کننده را در سه بخش مجزا بیان کردیم. در این قسمت می‌خواهیم بگوییم که ساخت یک اثر بدون همکاری این دو عنصر مهم امکان‌پذیر نخواهد بود چرا که تهیه‌کننده می‌تواند نظرات و انتقاداتش را در ساخت یک اثر ارائه دهد یا پیشنهاداتی دررابطه‌با عناصر خلاقانه مطرح کند که البته این کار جزو وظایف اصلی تهیه‌کننده که بیشتر به تدارکات و بحث‌های مالی مربوط است، نمی‌شوند. به طور مشابه، یک کارگردان ممکن است در تصمیم‌گیری درباره جنبه‌های لجستیکی خاصی، مانند برنامه‌ریزی روزهای فیلمبرداری و مدیریت خلاقانه بودجه نقش داشته باشد.

پس می‌توان گفت نقش‌ آن‌ها، با همه فرقی که دارد، گاهی اوقات می‌توانند با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. بااین‌وجود، وظیفه یک تهیه‌کننده این است که پشتیبانی‌های مالی و غیرمالی موردنیاز را فراهم کند؛ این پشتیبانی‌ها به‌منظور اینکه کارگردان بتواند دورنمایی که برای اثر در نظر داردعملی کند، صورت می‌گیرند.

سخن آخر

به طور خلاصه، یک تهیه‌کننده عمدتاً مسئول مدیریت جنبه‌های پشت‌صحنه تولید یک اثر است. از طرف دیگر، یک کارگردان بیشتر مسئول عناصر خلاقانه همان اثر است. با وجود فرق کارگردان و تهیه کننده در توزیع وظایف آن‌ها، هر دو این نقش‌ها برای موفقیت و تولید فیلم، ضروری است و به مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از مهارت‌ها و تجربه‌ها نیاز دارد. در این مقاله، ما تلاش خود را بر این داشتیم تا فرق کارگردان و تهیه کننده در کارهای نمایشی را برای شما مشخص کنیم. در ادامه، برای مطالعه و آشنایی بیشتر با این دو حوزه و مهارت‌های لازم برای فعالیت در آن‌ها، شما می‌توانید به دسته‌بندی‌هایشان در مجله فرواک مراجعه فرمایید.

نویسنده: نرگس قاسمی