فعالیت کارگردان به دو بُعد مختلف تقسیم میشود. نخستین بُعد، همان جنبه هنری و خلاقانه کار کارگردانی است بهگونهای که کارگردان باید با شیوههای کارگردانی فیلم و تئاترهای برجسته و همچنین سبک کارگردانی افراد شاخص آشنایی داشته باشد. دومین جنبه به مدیریت و راهنمایی او مربوط میشود. یک کارگردان باید بداند چطور افراد را بهخوبی هدایت کند تا برای نمایش بهترین عملکرد خود را داشته باشند و درنهایت همه عوامل را به سمت یک هدف مشترک پیش ببرد.
البته همانطور که میدانید سینما و تئاتر فعالیتهای گروهی هستند؛ به این معنی که حتی عملکرد ضعیف یک عضو نیز در کیفیت نهایی اثر، مشخص و مشهود است. به همین علت است که باید اطمینان حاصل شود که تمام فعالیتها بهدرستی انجام شوند. در ادامه این مطالب به مبحث کارگردانی به زبان ساده میپردازیم.
ثبت نام اولین "دوره دستیاری کارگردان و برنامهریزی سینما و تئاتر" توسط مجموعه فرواک هنر آغاز شد. این دوره تخصصی در قالب 12 جلسه با آموزش استاد مهران شهرآشوب (با بیش از 20 سال تجربه در تئاتر، سینما و تلویزیون) برگزار می شود. دانشجویان گرامی پس از قبولی در آزمون پایانی، مدرک کتبی معتبر اخذ خواهند کرد که با اخذ این گواهی از مجموعه فرواک هنر، شانس حضور در پروژه های اختصاصی این مجموعه و همچنین پروژه های مختلف سینمایی را خواهند داشت.
کارگردانی به زبان ساده، همان بازیگردانی، بررسی گریم، نورپردازی و هماهنگی با طراح صحنه و لباس است. نوع نگاه کارگردان تأثیر شگرفی بر نتیجه نهایی هر اثر میگذارد. کارگردان، در هر اثر هنری، به هدایت و رهبری حرفهای تیم میپردازد. درواقع، وظیفه اصلی او ایجاد ارتباط سازنده با عوامل است. همچنین استفاده از تخصص حرفهای افراد مختلف برای بهتصویرکشیدن ایدههای شخصی، از مباحث اصلی کارگردانی است.
نکته بسیار مهم در کارگردانی همان کنترل شرایط سخت و هدایت دستاندرکاران است. شرایط کار هنری ممکن است بالا و پایینهای بسیاری داشته باشد. راضی نگهداشتن افراد و تشویق آنها به ادامهدادن کار حتی در سختترین شرایط، از وظایف مهم کارگردانان است. برای مثال، فکر کنید محل فیلمبرداری در روستایی برفی باشد و فیلمبرداری پروژه ماهها طول بکشد. دلگرمی و راهنمایی عواملی که ماهها در شرایطی چالشبرانگیز با پروژه همکاری کردهاند، نیاز به روحیهای قوی و هدایتکننده دارد.
اعتمادکردن به تخصص افراد نیز از نکات قابلتوجه در کارگردانی است. هرچند که همه باید زیر نظر کارگردان فعالیت کنند، اما اعتمادکردن به افراد مشغول در پروژه و بررسی دقیق کارهایشان نتیجه خوبی رقم میزند. بهصورت کلی، کارگردان باید در کنار پیشبرد اهداف و ایدههای خود، از تجارب متخصصان نیز استفاده کند. به همین منظور، ارتباطات اجتماعی سازنده از مهمترین صفات موردنیاز او به شمار میروند.
البته لازم به ذکر است که کارگردان در کنار تمام وظایف سخت و چالشبرانگیز خود، دستیارانی دارد. حضور فعال و اصولی دستیاران باعث میشود تا روند تولید اثر با مشکلات کمتری مواجه شود. کارگردان پس از خواندن و تجزیه تحلیل دقیق متن، باید ایده و هدفش را بهصورت شفاف برای تمامی عوامل اعم از بازیگر، تهیهکننده، طراح صحنه، لباس، نور و عوامل دیگر توضیح داده و آنها را از انتهای فیلم آگاه کند.
یکی از مهمترین اصول کارگردانی آشنایی با مخاطب و افزایش اثرگذاری بر او است. کارگردان به جامعه و اتفاقات آن نیز توجه بسیاری دارد. باتوجهبه دانش و نگاهش به مخاطب، میداند که او چه نیازهای اساسی دارد و چطور میتوان به آنها پرداخت. کارگردان موفق، علاوه بر تأثیری که از جامعه میگیرد، بر آن تأثیر نیز میگذارد. بهصورت کلی، هنر تصویری جهانیترین و گستردهترین فرم ارتباطی - هنری است. قابلیت این را دارد که با تمامی اقشار جامعه ارتباط گرفته و بیشترین تأثیر را بر آن بگذارد.
در آخر باید اشاره کرد که اتفاقات پشتصحنه و حس و حال عوامل در نتیجه نهایی کار بسیار قابلتوجه است. یکدستی عوامل و هماهنگی آنها باعث خلاقیت هنری میشود و همین باعث خلق اثر جدید میشود. بهصورت کلی، توجه عمیق به جزئیات و تفکر اصولی و تمرین فراوان برای بازیگردانی نیز از نیازهای اساسی کارگردان به شمار میروند.
سخن آخر
کارگردانی به زبان ساده همان هدایت درست و اصولی افراد حاضر در پروژه است. یک کارگردان حرفهای، در ابتدای کار میداند دقیقاً چه انتظارات و اهدافی دارد و میتواند بهصورت شفاف برای بقیه توضیح دهد. بهترین کارگردانهای دنیا به فهم درست از کار و موقعیتهای دراماتیکی داستان، درک کامل شخصیتها، پیداکردن کامل ابعاد شخصیت و اجرای درست اثر توجه میکنند. همانطور که جس وودن اشاره کرده است: "کارگردان شبیه به رهبر ارکستر است. او باید عناصر مختلف را گرد هم آورد تا در نهایت از هماهنگی آنها، اثری زیبا خلق شود. " ما در این مقاله نکات اصولی کارگردانی را برای شما علاقهمندان تهیه کردیم. برای مطالعه بیشتر درباره این حوزه هنری میتوانید به دیگر مقالات تخصصی مجله فرواک مراجعه کنید.
نویسنده: بهگل شهیدی
نظرات کاربران