سبک های گریم در تئاتر

پیش‌تر و در مباحث مربوط به تئاتر، به موضوع سبک‌ها پرداخته‌ایم. دسته‌بندی این سبک‌ها از سطح نمایشنامه شروع شده و تا جزء‌های کوچک‌تر آن ادامه دارند. از جمله این سبک‌ها، می‌توان به رئالیسم، سورئالیسم، ناتورالیسم، سمبولیسم، اکسپرسیونیسم و امپرسیونیسم اشاره کرد. ویژگی‌های هر یک از این سبک‌ها در بخش‌های مختلفی از یک اجرا همچون متن، بازیگری، کارگردانی، طراحی صحنه و لباس و همین‌طور گریم تئاتر نمود پیدا می‌کنند.

به همین ترتیب، سبک‌های گریم در تئاتر نیز به وجود می‌آیند. در ادامه این مقاله، ما سعی کرده‌ایم تا شما را با این ویژگی‌ها تا حدودی آشنا نموده و نمود آن‌ها در گریم تئاتر را نیز برای شما بیان کنیم.

بااین‌حال، باید توجه داشت که سبک یک نمایش، همیشه بر روی گریم آن اثر نمی‌گذارد. برای مثال، ممکن است که تئاتری متن سمبولیست و نمادگرایانه‌ای داشته باشد؛ اما در اجرا، کارگردان گریم واقع‌گرایانه بخواهد. ممکن است که کارگردان بخواهد که آن سبک را به‌صورت بصری، تنها در طراحی صحنه یا طراحی لباس نشان دهد و از ظرفیت‌های گریم تئاتر استفاده نکند. درهرحال، این به آن معنی نیست که گریم‌های متناسب با هر یک از این سبک‌ها وجود نداشته باشد.

دوره تخصصی گریم

کاربردی‌ترین "دوره تخصصی گریم" توسط مجموعه فرواک هنر برگزار خواهد شد. این دوره در دو سطح مقدماتی و پیشرفته با حضور استاد زهره صمدی یکی از معتبرترین افراد حاضر در این عرصه، برگزار می‌شود که تاکنون در بیش از سی پروژه‌ی حرفه‌ای حضور داشته است. دانشجویان گرامی پس از قبولی در آزمون پایانی، مدرک کتبی معتبر اخذ خواهند کرد که با اخذ این گواهی از مجموعه فرواک هنر، شانس حضور در پروژه‌های اختصاصی این مجموعه و همچنین پروژه‌های مختلف سینمایی را خواهند داشت

مشاهده دوره

مهم‌ترین سبک‌های گریم تئاتر

در ادامه این مقاله ما قصد داریم تا تعدادی از مهم‌ترین سبک‌های گریم تئاتر را به شما مخاطبان عزیز معرفی کنیم:

سبک رئالیسم یا واقع‌گرایی در گریم تئاتر

همان‌طور که از نام این سبک پیدا است، سبک رئالیسم در گریم تئاتر بر واقعیت و به نمایش گذاشتن واقعی بودن پدیده‌ها تمرکز دارد. در تئاترهای رئال به‌صورت معمول، گریم تنها به متعادل‌سازی محدود می‌شود. طراح و مجری گریم تئاتر تنها سعی می‌کنند تا ویژگی‌های طبیعی صورت بازیگر را تقویت کنند. با این کار، آن‌ها به بازیگر برای ساختن انواع میمیک صورت کمک خواهند کرد.

علاوه‌برآن، باید توجه شود گریم‌هایی که دارای زخم یا هر گونه جراحتی هستند نیز باید باورپذیر و تا حدودی اغراق‌آمیز به نظر برسند. البته، این اغراق باید در حدی باشد که تماشاگر متوجه آن شود و نه به صورتی که از واقع‌گرایی گریم بکاهد.

سبک سوررئالیسم یا فرا واقع‌گرایی در گریم تئاتر

اکثر افراد به‌اشتباه سورئال را مترادف غیرواقعی بودن قرار می‌دهند. درحالی‌که واژه سورئال در واقع فراواقع‌گرایانه معنی می‌شود. می‌توان گفت، هنرمندان در این سبک، واقعیت را به‌گونه‌ای ماورایی و بالاتر به نمایش می‌گذارند. در بحث گریم تئاتر نیز، این واقعیت استوار است. گریم تئاترهای سورئال، می‌توانند طبیعتی ماورایی داشته باشند و به تغییر واقعیت چهره، به آن‌گونه که نیاز دارند بپردازند.

بااین‌حال، لازم به ذکر است که خیلی از اوقات، به‌جای گریم چهره، از ماسک‌ بر روی صورت بازیگران استفاده می‌شود. این ماسک‌ها می‌توانند شامل اشکال انتزاعی، حیوانات، اشیا و موضوعاتی ازاین‌قبیل باشند. اغراق در این سبک از گریم تئاتر بسیار بیشتر از سبک واقع‌گرایانه است؛ چراکه تأکیدی بر باورپذیر بودن آن وجود ندارد.

سبک اکسپرسیونیسم یا درون‌آزمایی در گریم تئاتر

صورت‌هایی رنگ‌پریده و سایه‌های سیاه‌رنگ اطراف چشم. این‌ها، عناصری هستند که با نام اکسپرسیونیسم در گریم تئاتر گره‌خورده‌اند. این سبک از تئاتر در کنار سبک‌های سمبولیسم و ناتورالیسم در اعتراض به ارزش‌های مادی‌گرایانه طبقه بورژوا به وجود آمد.

در این سبک اما بر خلاف دو سبک دیگر، این اعتراض در مضمون نمایش، بیشتر نمود پیدا کرده تا در ساختار اصلی آن. بااین‌حال، این شیوه اعتراضی، تنها به متن محدود نمی‌شود. بلکه به لحاظ بصری نیز می‌توان این تئاترها را انتزاعی توصیف کرد. گریم تئاتر در این سبک، یکی از این جلوه‌های بصری انتزاعی به شمار می‌رود.

در گریم تئاتر اکسپرسیونیسم، تأکیدی بر واقعی یا بر غیرواقعی بودن وجود ندارد. دنیای اکسپرسیونیسم، متعلق به خود است و از قانون‌های خود پیروی می‌کند. به همین ترتیب، صورت‌های رنگ‌پریده و سایه‌های شدید که با مضمون و اتمسفر نمایش همخوانی دارند در اکثر تئاترهای این سبک دیده می‌شوند.

سبک سمبولیسم یا نمادگرایی در گریم تئاتر

نمادها همیشه جزئی جداناپذیر از سنت هنر تئاتر بوده‌اند؛ بااین‌وجود، شروع سبکی با عنوان نمادگرایی در گریم تئاتر، اهمیت این بخش از تئاتر را بیش‌ازپیش به نمایش گذاشت. در تئاتر سمبولیسم، هربخشی معنایی به‌غیراز معنای اصلی خود دارد. از جمله این بخش‌ها، می‌توان به گریم تئاتر اشاره داشت.

در گریم تئاتر سبمولیسم، هر گونه جزئیاتی، از رنگ و شکل‌گرفته تا سایه‌ها و کنتراست، می‌توانند حمل‌کننده معنایی باشند یا قسمتی از درون‌مایه متن را روایت کنند. در سبک سمبولیسم، این کار به صورتی جامع و اغراق‌آمیز صورت می‌گیرد. تا جایی که عناصر بصری، حتی بیشتر از پی‌رنگ غیرخطی و اغلب غیرواقعی این نوع تئاتر، به قصه‌گویی برای مخاطب می‌پردازند. ماسک‌ها و اشکال انتزاعی در این سبک نیز معمولاً شایع هستند.

سبک امپرسیونیسم یا دریافتگری در گریم تئاتر

همان‌طور که در مباحث قبلی نیز به آن اشاره کرده‌ایم، سبک امپرسیونیسم در گریم تئاتر در واکنش به جهان صنعتی اطراف به وجود آمد. در امپرسیونیسم، تمرکز بیشتر بر مود و حس و حال است.

امپرسیونیسم بیشتر به سبب نقاشی‌های این سبک شناخته شده است. بااین‌حال، این به این معنی نیست که گونه‌های دیگر هنر مثل هنر نمایش در این سبک فعالیتی نداشته‌اند. تئاترهایی سبک امپرسیونیسم را می‌توان تا حدودی شبیه به تابلوهای این سبک دانست؛ رؤیاگونه، محو و درهم‌تنیده. این ویژگی‌ها در اجزای بصری تئاتر می‌توانند به کار گرفته شوند. گریم تئاتر در سبک امپرسیونیست هم پیرو همین خصوصیت‌ها است. کنتراست کم، رنگ‌های محو شده و مبهم، به‌وجودآوردن حالتی رؤیایی در بازیگران از جمله این خصوصیات به شمار می‌روند.

سخن آخر

سبک‌های گریم تئاتر که در این مقاله به بررسی آن‌ها پرداختیم، تنها بخشی از سبک‌هایی است که در هنر گسترده نمایش وجود دارد. این مبحث به‌اندازه‌ای پراهمیت و پرکاربرد است که مطالعاتی تحت عنوان سبک‌شناسی در زمینه‌های مختلف علی‌الخصوص تئاتر، وجود دارد. ما در مجله فرواک، سعی داشته‌ایم تا علاوه بر گریم، این موضوع را در بخش‌های مختلف هنرهای نمایشی برای شما بیان کنیم. برای مطالعه عمیق‌تر دراین‌رابطه به دیگر دسته‌بندی‌های مقالات ما در مجله فرواک سر بزنید.

نویسنده: نرگس قاسمی