چگونه کارگردان تئاتر شویم؟

کارگردانی تئاتر، هنری است که شامل رهبری و نظارت بر خلق یک اثر نمایشی می‌شود. کارگردان تئاتر کسی است که دورنمای هنری کار را در نظر می‌گیرد و اطمینان حاصل می‌کند که تمام مراحل در راستای این دورنما به انجام برسند. در همین راستا تهیه‌کننده با مشورت او دیگر عوامل فیلم را انتخاب می‌کند و متن نویسنده طبق ایده‌های او به اجرا درمی‌آید.

در جامعه تئاتر، آدم‌های بسیاری وجود دارند که می‌خواهند به حرفه کارگردانی تئاتر ورود پیدا کنند. بعضی از آن‌ها در بخش‌های دیگری در تئاتر مشغول هستند و برخی می‌خواهند که از ابتدا با عنوان کارگردان فعالیت خود را شروع کنند. برای این که بدانیم چگونه کارگردان تئاتر شویم، باید مهارت‌های موردنیاز برای این رشته را کسب کنیم. در ادامه مقاله، به تعدادی از ضروری‌ترین این مهارت‌ها می‌پردازیم.

دوره دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی سینما و تئاتر

ثبت نام اولین "دوره دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی سینما و تئاتر" توسط مجموعه فرواک هنر آغاز شد. این دوره تخصصی در قالب 12 جلسه با آموزش استاد مهران شهرآشوب (با بیش از 20 سال تجربه در تئاتر، سینما و تلویزیون) برگزار می شود. دانشجویان گرامی پس از قبولی در آزمون پایانی، مدرک کتبی معتبر اخذ خواهند کرد که با اخذ این گواهی از مجموعه فرواک هنر، شانس حضور در پروژه های اختصاصی این مجموعه و همچنین پروژه های مختلف سینمایی را خواهند داشت.

مشاهده دوره

مهارت های لازم برای کارگردان تئاتر  

کارگردان تئاتر یکی از مهم‌ترین افراد در ساخت تئاتر است و وظایف و مسئولیت‌های بسیاری را بر عهده دارد. به همین علت است که او می‌بایست مهارت‌های لازم برای انجام هر یک از این وظایف را در خود پرورش دهد. نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که یادگیری این مهارت‌ها بدون انجام‌دادن آن‌ها ممکن نیست! به همین علت، شروع کار مهم‌ترین بخش است.

در زیر به مهم‌ترین مهارت‌هایی که به‌عنوان یک کارگردان باید یاد گرفت، می‌پردازیم.

درک و بررسی متن نمایشنامه: خوانش درست متن برای به اجرا در آوردن آن الزامی است. متن اولین و مهم‌ترین ابزار در دست کارگردان است. کارگردان متن را می‌خواند، مضمون آن را درک می‌کند و جزئیات داستان که از آن‌ها می‌تواند برای انتقال مضمون استفاده کند را می‌یابد. مرجع اصلی او برای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در حین ساخت اثر نیز متن خواهد بود. پس شاید بتوان گفت که خواندن درست متون دراماتیک (داستانی - نمایشی) از اولین مهارت‌هایی است که افراد برای ورود به عرصه کارگردانی تئاتر باید آن‌ را فراگیرند.

هدایت بازیگران: همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شده است، کارگردان به‌مثابه رهبر یک اثر نمایشی است. بازیگران نیز از اساسی‌ترین مهره‌های صحنه تئاتر به شمار می‌روند. در واقع بازیگران تنها افرادی هستند که مخاطب آن‌ها را می‌بیند و به‌صورت مستقیم با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند. بازیگران در کنار گروه‌های گریم و طراحی نور، صحنه و لباس، ایده‌های کارگردان را به تماشاگران ارائه می‌دهند. به همین جهت، ضروری است که یک کارگردان تئاتر گروه بازیگران نمایش را هدایت کرده و مطمئن شود که کار آ‌ن‌ها مطابق با تصویری است که او در نظر دارد.

شناخت کافی از طراحی نور، صحنه و لباس: بالاتر نیز گفته شد که گروه نور و صحنه و لباس از جمله افرادی هستند که ایده‌های کارگردان را به تصویر می‌کشند. به همین جهت، اگر فردی قصد دارد تا کارگردان خوبی بشود می‌بایست در این زمینه‌ها نیز به‌اندازه کافی مطالعه داشته باشد؛ با این کار او می‌تواند تعامل درستی با گروه‌های ذکر شده در تئاتر داشته باشد، نظرات و فعالیت‌های آن‌ها را بهتر درک کرده و به آن‌ها در پیاده‌کردن ایده‌هایش کمک کند.

سخن آخر

کارگردانی تئاتر، مسئولیت بسیار بزرگی است. برای به‌عهده‌گرفتن و انجام این مسئولیت فراگیری مهارت‌های موردنیاز آن ضروری است. البته باید توجه داشت که کسب این مهارت‌ها بدون استفاده از آن‌ها عملاً بی‌فایده به‌حساب می‌آید. در واقع، جواب‌دادن به پرسش چگونه کارگردان شویم بر روی کاغذ امکان‌پذیر نیست. برای کارگردان‌شدن احتیاج است تا آن را تجربه کرد.

پس می‌توان گفت که شما این امکان را دارید که با شرکت در کلاس‌های مختلف در آموزشگاه‌ها و یا تحصیل در دانشگاه مهارت‌های مربوط به رشته کارگردانی را فرابگیرید؛ بااین‌حال، شما می‌بایست با عضو شدن در گروه‌های مختلف تئاتری و کارکردن به‌عنوان کارآموز و دستیار نیز به کسب تجربه بپردازید تا به‌مرورزمان راه خود را به عرصه کارگردانی تئاتر باز کنید. برای مطالعه بیش‌تر در این زمینه می‌توانید به دسته‌بندی کارگردانی تئاتر در مجله فرواک مراجعه نمایید.

نویسنده: نرگس قاسمی