جلوه های ویژه نوری چیست؟

جلوه‌های ویژه بخشی جداناشدنی از هنر سینما هستند. این عرصه پرچالش، به دسته‌ها و انواع مختلفی تقسیم می‌شود. از مهم‌ترین انواع جلوه‌های ویژه، می‌توان به جلوه‌های ویژه نوری اشاره کرد. جلوه‌های ویژه نوری به دسته‌ای از جلوه‌های ویژه اطلاق می‌شود که با استفاده از ترفندهای نوری و نورپردازی‌های مختلف، به دست‌کاری و تغییر تصویر فیلمبرداری شده، می‌پردازد. این نوع از جلوه‌ها در هر مرحله از تولید فیلم به کارگردانان کمک می‌کند تا ایده‌ای را که در ذهن دارند، به تصویر بکشند.

 در ادامه با ما همراه باشید تا انواع نورپردازی و جلوه‌های ویژه نوری به همراه کارکردهای آنها در این عرصه جذاب را به شما معرفی کنیم.

جلوه‌های ویژه نوری نوعی از جلوه‌های ویژه هستند که با استفاده از ترفندها و تکنیک‌های نوری مختلف به دست می‌آیند. تاری حرکت، نوردهی دوگانه، استاپ‌موشن و سایر تکنیک‌هایی که شامل دست‌کاری و تغییر نور و حرکت دوربین می‌شوند، از جمله این ترفندها هستند. جلوه‌های نوری در بسیاری از ژانرها مثل فیلم‌های علمی - تخیلی، فانتزی، ترسناک و اکشن استفاده می‌شود. اعمال زیادی مانند ناپدیدشدن یا حرکت اشیا به روش‌هایی که بدون جلوه‌های ویژه انجام آن‌ها ممکن نیست، با این نوع از جلوه‌های ویژه نوری انجام می‌شوند. همچنین ایجاد الگوهای انتزاعی، تقویت پدیده‌های طبیعی و ایجاد توالی‌های رؤیایی سوررئال از دیگر کارکردهای این تکنولوژی به‌حساب می‌آیند. بااین‌حال برای پاسخ به پرسشی مانند جلوه‌های ویژه نوری چیست؟ به اطلاعات بیشتری در این زمینه احتیاج است. در ادامه این مقاله ما سعی داریم تا این اطلاعات را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

گذری بر پیشینه جلوه‌های ویژه نوری

جلوه‌های ویژه نوری نقش مهمی در پیدایش نخستین جلوه‌های ویژه ایفا کردند. این جلوه‌ها شامل تکنیک‌های مختلفی می‌شدند که برای درستکاری یا تغییر بخش‌هایی از یک فریم فیلم در اطراف یک شات گرفته شده به کار می‌رفتند. ابزار ضروری برای انجام این کار را می‌توان چاپگر نوری دانست. چاپگر نوری عناصر مختلف در تصویر را با یکدیگر ترکیب می‌کند که هم‌اکنون به پیشینه و چگونگی تکامل این تکنولوژی در صنعت نمایش می‌پردازیم.

یکی از اولین جلوه‌های ویژه، جایگزینی ترفند توقف بود. ترفند توقف فرایندی است که در آن فیلمبرداری متوقف می‌شود و بازیگر یا شیء برای ایجاد توهم ظاهر یا ناپدیدشدن ناگهانی، به صحنه وارد یا از آن خارج می‌شود.

 نقاشی‌های مات - تصاویری که روی شیشه برای نشان‌دادن یک شیء دوردست نقاشی شده‌اند - و جلوه‌های ویژه گریم نیز در این زمان به وجود آمدند.

استفاده از جلوه‌های ویژه به‌صورت گسترده در استودیوهای هالیوود از دهه 1930 آغاز شد. شروع استفاده از مینیاتورها و همین‌طور استاپ‌موشن نیز به همان دوران بازمی‌گردد. در این زمان، از عروسک‌های واقعی و مکانیکی برای شبیه‌سازی حرکت استفاده می‌شده است. از مهم‌ترین نمونه‌های استاپ‌موشن می‌توان به فیلم کینگ‌کونگ محصول سال 1933 اشاره کرد.

چاپگر نوری: اختراع چاپگر نوری در طول جنگ جهانی دوم، کار استودیوها برای استفاده از جلوه‌های ویژه نوری و به‌تصویرکشیدن آنچه در سر داشتند را آسان‌تر نمود. چاپگر نوری، یک دوربین فیلمبرداری را به چندین پروژکتور وصل می‌نمود و به سازندگان فیلم این اجازه را می‌داد تا بخش‌هایی از فیلم را دوباره فیلمبرداری کنند. این چاپگرها کارهایی همچون محوشدن، حل‌شدن، آهسته و سریع کردن حرکت را انجام می‌دهند. تا دهه 70، این چاپگر‌ها به‌عنوان کاربردی‌ترین ابزار در زمینه جلوه‌های ویژه نوری به‌حساب می‌رفتند.

نمونه‌هایی از جلوه‌های ویژه نوری

تصاویری که با استفاده از جلوه‌های ویژه نوری ایجاد می‌شوند، توهم ایجاد عناصر مختلف با یکدیگر در یک صحنه را به وجود می‌آورند. آن‌ها یا در همان زمان فیلمبرداری و با استفاده از دوربین انجام می‌شوند که به‌عنوان‌مثال می‌توان نوردهی دوگانه یا استفاده از صفحه‌های سبز و آبی و یا به‌کاربردن چاپگرهای نوری را می‌توان ذکر کرد. برای مثال می‌توان در اینجا استفاده از این تکنولوژی در سه‌گانه ارباب حلقه‌ها را در نظر گرفت. در این سری فیلم، با استفاده از دوربین و جلوه‌های نوری در حین و بعد از فیلمبرداری، بازیگران کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از اندازه معمولی خود به نظر می‌رسند.

 در ادامه ما تعدادی از رایج‌ترین نمونه‌های استفاده از جلوه‌های ویژه نوری را ذکر کرده‌ایم:

1. حرکت دوربین: حرکت‌های مختلف دوربین در هنگام فیلمبرداری می توانند توهم حرکت‌های مختلف، عمق یا پرسپکتیو را ایجاد نماید.

2. فیلمبرداری مات: این تکنیک شامل ترکیب عناصر مختلف روی هم برای ایجاد یک تصویر واحد است.

3. مینیاتورها: مینیاتورها مدل‌هایی در مقیاس کوچک از اشیاء واقعی هستند که می‌توان از آن‌ها برای به‌وجود آوردن تصویر ساختمان‌ها و محوطه‌های بزرگ‌تر در فیلم استفاده کرد.

4. نقاشی مات: نقاشی‌های مات، پس ‌زمینه‌های مقیاس اصلی و دستی هستند که می‌توانند برای تقویت یا جایگزینی پس‌‌زمینه یک صحنه خاص به کار بروند.

5. گرافیک کامپیوتری: تصاویر کامپیوتری و افکت‌های دیجیتال نیز می‌توانند به ایجاد جلوه‌های ویژه نوری خاص مانند انفجار، آتش‌سوزی، رعد و برق و تاری نوری در یک فیلم بپردازند.

سخن پایانی

به‌صورت کلی، می‌توان گفت که جلوه‌های ویژه نوری، ابزاری قدرتمند هستند که در دست افراد خبره و خلاق می‌توانند کیفیت آثار را بالا برده و مخاطبان را درگیر فیلم کنند. البته باید اضافه کرد که این جلوه‌ها به مهارت و تخصص بالایی برای اجرا نیاز دارند؛ بااین‌وجود، در صورت استفاده درست، نتایج انجام جلوه‌های نوری می‌تواند الهام‌بخش و به‌یادماندنی باشند. در این مقاله، ما سعی خود را بر این داشتیم که پاسخی مناسب برای سؤال جلوه‌های ویژه نوری چیست؟ مهیا کنیم. امیدواریم که شما مخاطب گرامی نیز فهمی نسبی از این عرصه جذاب و پرچالش پیدا کرده باشد. بااین‌وجود، اگر می‌خواهید که در این زمینه یا دیگر زمینه‌های مربوط به جلوه‌های ویژه اطلاعات بیشتری کسب کنید، می‌توانید به مقالات ما در مجله فرواک مراجعه فرمایید. 

نویسنده: نرگس قاسمی