مراحل طراحی لباس تئاتر

مراحل طراحی لباس تئاتر شامل هفت مرحله است. این مراحل وابسته به سبک نمایشنامه، خواسته‌های کارگردان، نظریات طراح و زمینه تاریخی و فرهنگی آن اثر است. به‌طورکلی، طراحی لباس تئاتر فرایند آسانی نیست و نیاز به همکاری با سایر عوامل دارد.

طراح باید از نزدیک با کارگردان، طراح صحنه، نورپرداز و چهره‌پرداز تعامل داشته باشد تا لباس‌های کاربردی و چشم‌نواز را روی صحنه به نمایش بگذارد. توجه به جزئیات و داشتن دانش عمیق از نوع پارچه‌ها، الگوها و نمادها می‌تواند از ویژگی‌های یک طراح حرفه‌ای لباس تئاتر باشد.

مراحل طراحی لباس تئاتر به شرح زیر است:

۱. تجزیه‌وتحلیل نمایشنامه : همان‌طور که در بخش‌های پیش‌تر مجله فرواک به آن اشاره شده است؛ طراح لباس تئاتر، چندین بار بادقت بسیار نمایشنامه را می‌خواند. اولین‌بار به‌صورت روخوانی و بدون توجه به جزئیات و در مراتب بعدی وارد جزئیات بیشتری از نمایشنامه می‌شود و درباره صحنه‌ها و شخصیت‌ها تحقیق می‌کند تا دیدگاه خود را بهتر ارائه دهد.

او باید اطلاعاتی درباره دوره تاریخی، فرهنگی و سبک‌های زیبایی‌شناسی مربوط به نمایشنامه کسب کند. بهترین پیشنهاد ما این است که خود را در دنیای داستان غوطه‌ور کند تا الگوها و نمادهایی را که می‌تواند در طراحی لباس تئاتر بگنجاند، شناسایی نماید.

۲. مشورت با کارگردان: مشورت با کارگردان در مرحله پیش‌تولید قرار دارد که شامل طرح‌های اولیه طراحی لباس تئاتر است. در این مرحله طراح لباس تئاتر با کارگردان برای تحلیل خود از نمایشنامه و همچنین با گروه تولید جهت تعیین بودجه، تعامل و مشورت می‌کند.

پس از اینکه با هم به یک نقطه اشتراک رسیدند، وارد مرحله ایده‌پردازی و طراحی می‌شوند. لازم به ذکر است، گاهی اوقات نظرات طراح و کارگردان در یک‌جهت نیستند؛ در این صورت، زمان بیشتری برای هم می‌گذارند و از نظریات خود دفاع می‌کنند تا به یک دیدگاه مشترک برسند.

۳. طراحی و طوفان فکری: تجزیه‌وتحلیل نمایشنامه در این قسمت بسیار کارآمد است. طراح لباس تئاتر، باتوجه‌به اطلاعاتی که از درون داستان به دست آورده، ایده‌های خود را ترسیم می‌کند. پارچه‌های مناسب را باتوجه‌به عواملی مانند بافت، وزن و رنگ در نظر می‌گیرد. همچنین او، نمونه‌ طرح‌های اولیه لباس‌ها را تولید می‌کند و الگوهای مختلفی برای هر یک از شخصیت‌های نمایش ارائه می‌دهد تا بررسی نماید که چگونه به نظر می‌رسند و روی صحنه چه حسی را به مخاطب القا می‌کنند.

۴. دوخت نهایی: پس از طراحی لباس تئاتر، دوخت نهایی لباس‌ها که شامل دوخت دستی و ماشینی است، توسط گروه خیاطی انجام می‌شود. آن‌ها هرگونه تنظیمات لازم را اعمال می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که لباس‌ها با بهترین کیفیت و نزدیک‌ترین حالت به ذهن طراح، تولید شده‌اند.

۵ . حضور در تمرینات: در طراحی لباس تئاتر، طراح لباس باید اطمینان حاصل کند که لباس‌ها از لحاظ سایز و راحتی، متناسب با حرکات بازیگران هستند؛ بنابراین بهتر است در برخی تمرینات حضور داشته باشد تا در صورت وجود مشکل، نسبت به تغییردادن اندازه و مدل لباس‌ها، اقدام نماید.

طراح لباس نمایش، همچنین با تیم‌های نورپردازی، گریم و دکور برای تناسب لباس‌ها با صحنه نیز همکاری خواهد داشت. درواقع می‌توان گفت، تطابق لباس با نور، گریم و دکور جنبه‌ای قدرتمند از فرم هنری است.

به‌عنوان‌مثال: اگر بازیگر لباس قرمز پوشیده باشد، در گریمش بهتر است از تناژ‌های قرمز استفاده شود تا با هم از لحاظ بصری مطابقت داشته باشند.

۶ . اجرا: در نهایت، لباس‌های طراحی شده توسط طراح لباس تئاتر، توسط بازیگران در طول اجرا پوشیده می‌شوند. حضور طراح لباس تئاتر و دستیارش برای انجام هرگونه تنظیمات یا تعمیرات در طول نمایش نیاز است. برای مثال ممکن است حین اجرا تکه‌ای از لباس پاره شده یا قطعه‌ای از آن کنده شود، طراح لباس نمایش باید به‌سرعت مشکل را تشخیص داده و با کمک تیمش برطرف کند.

7. استفاده و نگهداری: پس از اینکه اجرا به پایان رسید، همه لباس‌ها باید منظم و با دقت برای روز بعد در مجموعه‌ای نگهداری شوند. بازیگران در حفظ و نگهداری آن‌ها در مدت استفاده باید کوشا باشند. برای بایگانی کردن لباس‌ها، ابتدا فهرستی از جزئیات لباس‌ها مانند مشخصات پارچه‌ها و نام طراحان ایجاد می‌کنیم. لازم به ذکر است که لباس‌ها باید در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری شوند تا از پوسیدگی و رطوبت آن‌ها جلوگیری شود.

حرف آخر

در نهایت، در این مقاله از مجله فرواک، ما به مراحل طراحی لباس تئاتر که بر تحقیق در زمینه تاریخی و فرهنگی، طراحی لباس‌ها، ایجاد نمونه‌های اولیه، دوخت آن‌ها، حضور در طول تمرین و اجرا متمرکز است پرداختیم. لازم به ذکر است که هر مرحله روی مرحله قبلی استوار است و یک طراح موفق باید بتواند هر مرحله را به‌درستی و با تمام جزئیات پیاده‌سازی کند.

نویسنده: پریچهر امامی