دوبلور یا گوینده کیست؟

دوبلور همان گوینده است که صداپیشه یا صدابازیگر نیز نامیده می‌شود. وظیفه اصلی دوبلور، تولید صدا برای شخصیت‌های مختلف یک فیلم یا انیمیشن است. صدابازیگری رشته‌ای چالش‌برانگیز و با‌ارزش است که به ترکیبی از استعدادها و مهارت‌ها نیاز دارد. دوبله به هنرمندان اجازه می‌دهد تا از صدای خود برای زنده کردن داستان‌ها، شخصیت‌ها و ارائه آثار به مخاطبان زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف استفاده کنند. علاوه‌برآن، دوبلور‌ها بازیگرانی حرفه‌ای هستند که با صدای خود به جهت خلق شخصیت‌، روایت داستان و برقراری ارتباط نقش‌آفرینی می‌کنند.

5 وظیفه اصلی یک دوبلور یا گوینده

یک دوبلور یا صدا‌بازیگر وظایف متعدد و مختلفی دارد که به موقعیت و حوزه کاری او بستگی دارد. صداپیشگان این امکان را دارند که در حوزه‌های مختلفی همچون رادیو، تلویزیون، پادکست‌ها، سمینارها، کتاب‌های صوتی و از همه مهم‌تر در صنعت سینما و انیمیشن به فعالیت بپردازند.

بااین‌حال، وظایف کلی گویندگان را می‌توان در 5 مورد زیر خلاصه کرد:

1.خواندن متن: یک گوینده یا دوبلور باید قادر باشد متن‌ها را به صورت صحیح و قابل فهمی بخواند. این شامل تلفظ صحیح کلمات و جملات، نمودارهای مناسب و بیان با احساس است. به همین علت، تقویت مهارت بیان در این حرفه نیز بسیار کاربردی است.

2. صدای حرفه ای: یکی از مهم‌ترین وظایفی که دوبلورها باید انجام دهند این است که آن‌ها باید از صدایی برخوردار باشند که با استفاده از آن بتوانند به شخصیت‌پردازی و ادای دیالوگ‌ها بپردازند.

3. هماهنگی با حرکات دهان بازیگران: هماهنگی یکی از اصلی ترین وظایف یک دوبلور یا صدابازیگر است. برخی مواقع به‌خصوص در مورد برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم‌ها، هماهنگی یا به اصطلاح سینک بودن صدای دوبلور با حرکات دهان بازیگر نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. این هماهنگی کار دوبله را برای مخاطبان واقع‌گرایانه تر و دلپذیرتر می‌کند.

4. بیان داستان: برای دوبلورها و صداپیشگان که در حوزه تعریف داستان‌ها و روایت‌ کردن فعالیت می‌کنند، توانایی بیان داستان‌های جذاب، با لحنی طبیعی بسیار مهم است. پس بیان داستان به شیوه ای شیوا و رسا از جمله وظایف آن ها است.

5. ارائه درست اطلاعات: در برخی موارد، ممکن است گوینده، نقش خبرنگار یا مجری خبر را نیز داشته باشد. پس او باید در ارائه درست اطلاعات به مخاطبان توانا باشد.

مهارت‌های موردنیاز یک دوبلور برای موفقیت در حرفه صداپیشگی

علاوه بر وظایفی که در بالا برای یک دوبلور ذکر کردیم، مهارت‌هایی نیز وجود دارد که برای آشنایی با این عرصه باید آن‌ها را بشناسید. از جمله مهم‌ترین این مهارت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مهارت تجزیه‌وتحلیل متن و شخصیت‌ها برای یک دوبلور: دوبلورها معمولاً متن اثری که قرار است به دوبله آن بپردازند را بادقت خوانده و تفسیر می‌کنند. این کار به این سبب انجام می‌شود که لحن احساسی، انگیزه و ویژگی شخصیت و نقش آن‌ها در فیلم را درک کنند. به همین دلیل، صدابازیگران می‌بایست توانایی درک و تحلیل خود را تقویت کرده تا در هنگام دوبله شخصیت موردنظر، بهترین تصمیم‌ها را بگیرند.

تکنیک آواز قوی برای دوبلور :صداپیشگان یا دوبلورها باید تسلط قوی بر صدای خود داشته باشند؛ چراکه آن‌ها باید بتوانند زیروبم، طنین و حجم صدایشان را کنترل کنند. صدابازیگر‌ها همچنین باید بر روی صداها و جلوه‌های مختلفی مانند تکنیک‌های زیر لب زمزمه‌کردن، فریادکشیدن و ایجاد لهجه‌های مختلف تسلط داشته باشند.
مهارت بازیگری برای یک دوبلور : همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، شغل صداپیشگی یا دوبلوری به نحوی یک نوع بازیگری به‌حساب می‌رود. براین‌اساس است که به افراد مشغول در این کار نام صدابازیگر را نیز داده‌اند. پس طبیعی است که نیاز باشد آن‌ها در تجسم شخصیت‌ها و انتقال احساسات از طریق صدای خود ماهر باشند. یک دوبلور همچنین باید بتواند اجراهای خود را بداهه و مطابق با نیازهای پروژه تطبیق دهد.
مهارت تطبیق صدای یک دوبلور با ژانرها و شخصیت‌های مختلف: صداپیشگان یا دوبلورها ممکن است روی پروژه‌های مختلفی کار کنند. آن‌ها ممکن است به‌جای یک شخصیتی در ژانر درام جدی، دیالوگ بگویند یا شخصیتی سخیف در یک اثر طنز را به تصویر بکشند. طبیعتاً صدای این دو شخصیت نمی‌تواند یکی باشد.

این هنر دوبلور است که باتوجه‌به ژانر و سبک پروژه و ویژگی‌های کاراکتر، صدا و لحن خود را تغییر دهد. البته که استادان دوبله ایرانی در این کار بی‌نظیر هستند. از بهترین مثال‌ها برای این موضوع می‌توان به دوبله فیلم سینمایی دیدی و ارثیه فامیلی اشاره کرد که حسین عرفانی در این فیلم به‌جای 7 شخصیت مجزا صداپیشگی کرده است.

برخی از دوبلور‌های معروف ایرانی

هنر دوبله در ایران بسیار برجسته و حائز اهمیت است. در واقع، دوبلورهای ایرانی بارهاوبارها در سطح بین‌المللی مورد تحسین هنرمندان و سینماگران قرار گرفته‌اند. صدابازیگران ایرانی با صداهای زنده و دلنوازشان، همواره در خلق دوباره شخصیت‌های به‌یاد‌ماندنی سینما، برای مخاطبان فارسی‌زبان هنرنمایی کرده‌اند؛ تا جایی که بسیاری از این شخصیت‌ها تنها با صدای این عزیزان در ذهن ما نقش بسته‌اند.

از بزرگ‌ترین نام‌ها در این حوزه می‌توان به منوچهر والی‌زاده، خسرو خسروشاهی، چنگیز جلیلوند، مریم شیرزاد، ناصر طهماسب، حسین عرفانی، ژاله علو، جلال مقامی، زهره شکوفنده، منوچهر اسماعیلی، مینو غزنوی، ناصر ممدوح و سعید شیخ‌زاده اشاره کرد.

سخن آخر

برای تبدیل‌شدن به یک صدابازیگر یا دوبلور خبره، باید بدانید که چگونه صدای خود را کنترل کنید و طوری پیش بروید که انگار روی صحنه نمایش هستید تا یک ارائه معقول ارائه دهید. اگر صدای باورنکردنی و توانایی‌های بازیگری خوبی دارید، می‌توانید وارد حرفه صداپیشگی شده و به یک صداپیشه موفق تبدیل شوید. حال اگر شما عزیزان علاقه‌مند هستید که دربارة این هنر بیشتر بدانید، می‌توانید به سایر مقالات تخصصی ما درباره این حوزه در مجله فرواک بپردازید.

نویسنده: بهگل شهیدی